Ở tuổi 15, cuộc sống của Bích tại huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình bị thu hẹp bởi sự cô lập. Mẹ em phải đi làm xa, để lại Bích sống cùng ông bà tuổi đã cao. Thiếu vắng sự quan tâm và đồng hành, Bích thường xuyên cảm thấy lạc lõng và mỗi khi đối mặt với khó khăn, em lại càng chênh vênh vì không biết dựa vào ai để được hỗ trợ. Tính cách nhút nhát khiến Bích càng thêm xa cách với mọi người và việc tìm kiếm sự hỗ trợ hay chỉ đơn giản là lên tiếng cũng trở thành một thách thức lớn đối với em.
Bước ngoặt đã đến với Bích khi em tham gia Chương trình Trẻ em Nòng cốt tại trường. Chương trình không chỉ là một hoạt động ngoại khóa, mà còn là một cột mốc thay đổi cuộc đời em. Tại đây, lần đầu tiên Bích nhận ra rằng tiếng nói của mình có giá trị. Chương trình mang đến cho em cơ hội để không chỉ hiểu về quyền của mình mà còn thực hành những quyền này trong cuộc sống. Lần đầu tiên, Bích không chỉ được tiếp thu kiến thức trong một môi trường an toàn và đầy sự hỗ trợ, mà em còn biết cách áp dụng kiến thức để đứng lên bảo vệ bản thân và người khác.

Hoạt động được thiết kế riêng cho những trẻ em phải đối mặt với những khó khăn đặc biệt như trẻ vùng sâu vùng xa, trẻ khuyết tật, hay trẻ thuộc các dân tộc thiểu số. Hoạt động này đã giúp Bích và các bạn cùng lớp kết nối với cảm xúc của mình, nhận ra giới hạn của bản thân và tự mình quyết định tương lai. Chính tại đây, Bích nhận ra rằng khả năng lãnh đạo không phải là kĩ năng dành cho bất cứ ai khác mà chính em cũng có thể nắm bắt được.
Học để lãnh đạo
Sự thay đổi của Bích không diễn ra trong một sớm một chiều. Ban đầu, em còn ngần ngại, không chắc liệu mình có thể lên tiếng hay ý tưởng của mình có được mọi người coi trọng. “Trước đây, em không tự tin vì em sợ ý tưởng của mình sai và mọi người sẽ cười nhạo em,” Bích nhớ lại. Nhưng càng học hỏi, em càng nhận thấy mình có thể vượt qua được nỗi sợ hãi.
“Giờ đây, em đã hiểu rõ hơn về bản thân mình và cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ những lo lắng của mình,” Bích nói. “Em cũng cảm thấy mạnh mẽ hơn; em biết cách bảo vệ mình và đã học được cách xử lý cảm xúc cũng như vượt qua những tình huống khó khăn trong cuộc sống.”
Chương trình Trẻ em Nòng cốt không chỉ nằm trên sách vở và trong các buổi học, mà còn là không gian cho những bạn trẻ như Bích phát triển tiếng nói riêng, học cách diễn đạt rõ ràng và hiểu cách lãnh đạo bằng sự đồng cảm. Là một phần của chương trình, Bích đã khám phá cách quản lý cảm xúc, giao tiếp hiệu quả và, có lẽ quan trọng nhất là trở thành tấm gương cho những bạn trẻ khác.
Với sự tự tin mới, Bích bắt tay vào hành động. Cùng với các bạn cùng lớp, em đã giúp tổ chức 12 buổi hội thảo về bảo vệ trẻ em, quyền lợi và tự bảo vệ – không chỉ cho bạn bè mà còn mở rộng ra cộng đồng. Chưa dừng lại ở đó, các em còn tổ chức những sự kiện trong trường, tham gia lễ chào cờ, và dẫn dắt các buổi thảo luận giúp nhận diện và giải quyết các vấn đề như bạo lực gia đình, các hành vi dụ dỗ trẻ em trên mạng và phân biệt đối xử.

Bích tự tin chia sẻ những nguyên tắc cốt lõi của Chương trình Trẻ em với các bạn cùng lớp
Cố vấn của Bích nhận thấy một sự thay đổi rõ rệt trong thái độ của em. “Bích không còn chờ đợi người khác bảo mình phải làm gì” giáo viên phụ trách bảo vệ trẻ em tại trường chia sẻ. “Bích thường xuyên chủ động tổ chức các buổi học và đã giúp đỡ nhiều học sinh, trong đó có Lan, một bạn học sinh từng rất thụ động. Nhờ sự động viên của Bích, giờ đây Lan đã tích cực hơn và tham gia nhiều hơn vào các hoạt động của trường.”
Nhờ sự lãnh đạo của Bích và nỗ lực từ chương trình, 98,7% trẻ em từ 6-15 tuổi ở huyện Tân Lạc hiện nay biết cách nhận diện rủi ro và báo cáo chúng. Hơn 90% trẻ em trong huyện cảm thấy tự tin vào khả năng bảo vệ bản thân.
“Giờ đây, em hiểu rõ hơn về bản thân mình và cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ những lo lắng của mình. Em cũng cảm thấy mạnh mẽ hơn; em biết cách bảo vệ mình và đã học được cách xử lý cảm xúc cũng như đối mặt với những tình huống khó khăn.” – Bích
Đem tiếng nói của mình đi xa hơn nữa
Sự lãnh đạo của Bích không chỉ dừng lại ở phạm vi trường học. Tham gia Chương trình Trẻ em Nòng cốt đã mở ra cơ hội để em đại diện hơn 226.000 trẻ em tại tỉnh Hòa Bình tham gia Diễn đàn Trẻ Em Quốc Gia. Tại đó, em đã trực tiếp trao đổi với các nhà hoạch định chính sách về những thách thức mà trẻ em trong cộng đồng của em và trên toàn Việt Nam đang phải đối mặt.
“Được tham gia Diễn đàn Trẻ Em Quốc Gia là một vinh dự lớn đối với em,” Bích chia sẻ. “Đây là cơ hội để em lên tiếng, không chỉ vì bản thân mà còn vì tất cả những trẻ em xứng đáng được lắng nghe.”
Tại Diễn đàn, Bích không chỉ chia sẻ câu chuyện cá nhân mà còn kêu gọi những thay đổi có hệ thống. Em đề xuất xây dựng các hệ thống bảo vệ trẻ em mạnh mẽ hơn, cải thiện quyền tiếp cận với giáo dục và tăng cường hỗ trợ cho những trẻ em thuộc nhóm dễ bị tổn thương. Thông điệp của em rất rõ ràng: người trẻ có quyền lãnh đạo và họ phải được lắng nghe khi các quyết định liên quan đến tương lai của họ được đưa ra.
Ủng hộ thế hệ lãnh đạo tiếp theo
Hành trình của Bích là minh chứng rằng lãnh đạo không phải là chờ đợi sự cho phép mà là chủ động đứng lên và tạo ra sự khác biệt. Với những cơ hội phù hợp, những bạn trẻ như Bích có thể trở thành những nhà lãnh đạo của tương lai, thúc đẩy sự thay đổi trong cộng đồng của mình và xa hơn nữa.